Witaminy dla szczeniaka - ważne składniki od najmłodszych lat

Psy bez względu na wiek są naszymi towarzyszami, a nawet można pokusić się o stwierdzenie, że są członkami naszej rodziny. Wejście w posiadanie psa wiąże się z pewnymi wymaganiami, o które my jako opiekunowie musimy zadbać i pamiętać. 
Żywienie na każdym etapie życia psa, czy to w przypadku szczeniąt czy psich seniorów, musi zapewnić prawidłowy rozwój oraz bezpieczeństwo i ochronę przed chorobami narządów wewnętrznych. A więc, na co zwrócić szczególną uwagę mając w domu szczeniaka?

Najszybszy okres wzrostu szczeniąt obserwujemy między 3 a 5 miesiącem życia. Ich rozwój jest niezmiernie dynamiczny, dlatego odpowiednie żywienie w tym okresie będzie niezmiernie ważne.
Szczenięta od odsadzenia do okresu dojrzałości mają zwiększone zapotrzebowanie na energię oraz składniki odżywcze. Niedostateczna lub nadmierna podaż może predysponować do rozwoju chorób lub zaburzeń rozwoju układu kostno-stawowego (szczególnie przy rasach olbrzymich).

Bardzo ważna jest podaż pełnowartościowego białka, min 29% w sm, a u szczeniąt olbrzymich ras między 22 a 32% w sm. W tym miejscu należy również wspomnieć, że psy są względnymi mięsożercami i żywienie ich wyłącznie mięsem bez podrobów, warzyw, owoców czy zbóż będzie dla nich szkodliwa, gdyż samo mięso nie jest zbilansowanym pokarmem pod względem energii i składników pokarmowych.

Następnym składnikiem jest tłuszcz. U psów rosnących jego zapotrzebowanie wynosi 21,25g/1000kcal EM. W tym miejscu warto podkreślić, że zbyt nadmierna jego podaż wraz z dietą może prowadzić do zaburzenia równowagi energetycznej, a tym samym do rozwoju otyłości.

W przypadku węglowodanów oraz ich ilości w diecie psów rosnących minimalny poziom nie został określony. Maksymalna zaś ich ilość w diecie nie powinna być większa niż 60% w karmie. W okresie wzrostu wskazany jest dodatek nieprzetworzonej skrobi czy monocukrów, które należą do cennego źródła aminokwasów glukogennych.
Zawartość błonnika pokarmowego nie powinna przekraczać 5%. Odpowiednia ilość włókna pozwala na normalizację perystaltyki przewodu pokarmowego.

Kolejnym niezmiernie ważnym składnikiem diety jest woda. Wśród szczeniąt jej zapotrzebowanie wynosi ok 18ml/100g masy ciała na dzień.

Musimy pamiętać, że różnice w tempie wzrostu oraz czasu osiągnięcia wieku dorosłego będą wynikały z rasy psa. Jak widać na zdjęciu poniżej rasy miniaturowe znacznie szybciej osiągną wiek dojrzały niż rasy duże lub olbrzymie.

Mając na względzie predyspozycje rasowe jesteśmy w stanie odpowiednio dopasować plan żywieniowy do indywidualnych potrzeb każdego pupila.

U szczeniąt zapotrzebowanie na składniki mineralne oraz witaminy jest zdecydowanie wyższe niż u dorosłych psów.

Witaminy to związki organiczne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu psa, które muszą być dostarczane z pożywieniem. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach wchłaniane są wraz ze związkami lipidowymi diety, a wszystkie zaburzenia trawienia oraz wchłaniania tłuszczu będą negatywnie wpływały na ich przyswajanie. Natomiast, zapotrzebowanie na witaminy rozpuszczalne w wodzie skorelowane są z ilością przyjmowanej energii.

Witamina A - odpowiada za prawidłowe procesy widzenia, wzrostu, różnicowania komórek oraz funkcjonowania układu immunologicznego. Najlepszymi jej źródłami są:

Witamina D - wykazuje aktywność przeciwkrzywiczą. Jej wchłanianie następuje w jelicie cienkim i uzależnione jest od obecności soli kwasów żółciowych. W przypadku stwierdzonego niedoboru wapnia, zrasta wydzielanie parathormonu pod wpływem którego następuje dezaktywacja witaminy D.
Podstawą aktywnej biologicznie witaminy D jest:
- zwiększenie resorpcji wapnia z tkanki kostnej,
- obniżenie stresu oksydacyjnego,
- zapobieganie powstawania nowotworów okrężnicy,
- zmniejszenie kumulowania się triacylogliceroli i cholesterolu,
- stymulowanie wydzielania insuliny przez komórki beta-trzustki.

Znaleźć ją można w:

Witamina E - to grupa związków o właściwościach przeciwutleniających. Tokoferole i tokotrienole wchłaniane są w jelicie cienkim, a ich eliminacja następuje z żółcią poprzez przewód pokarmowy. Witamina E chroni organizm przed reaktywnymi formami tlenu, które predysponują do namnażania się komórek nowotworowych.

Witamina K - grupa związków obecnych w zielonych roślinach, oleju sojowym czy żółtku jaj. Główną funkcją witaminy K w żywieniu szczeniąt jest tworzenie protrombiny w wątrobie z innymi czynnikami krzepnięcia zależnymi od tej witaminy, będące niezbędnymi frakcjami do prawidłowego procesu krzepnięcia krwi. Jej nieodpowiednia ilość może mieć negatywny skutek na zdrowie rosnących psów np. uogólnione krwawienie czy hiperbilirubinemia.

Tiamina - witamina B1
witamina rozpuszczalna w wodzie. Działa jako koenzym, bierze udział w metabolizmie węglowodanów oraz procesach oddychania tkankowego. Odpowiada za prawidłową pracę mięśni, serca oraz układu nerwowego. Znaleźć ją można w:

Witamina B2 - ryboflawina
głównie występuje w postaci związanej w naturalnych produktach żywnościowych. Wchłaniana jest w jelicie cienkim przy udziale wyspecjalizowanego białka RTF2. Uczestniczy w metabolizmie energii, działa jako świetny przeciwutleniacz chroniący organizm przed stresem oksydacyjnym. Co więcej posiada właściwości przeciwbakteryjne oraz jest witaminą w ciągłym kręgu zainteresowań naukowców pod kątem nowotworów.

Pochodne pirydyny - witamina B6
grupa związków tj. pirydoksyna, pirydoksal, pirydoksamina. Pozyskać można ją z surowców pochodzenia roślinnego, jednak ze względu na postać glikozylanową jest mniej dostępna dla ustroju. Bierze szczególny udział w przemianach białek, węglowodanów i tłuszczu, uczestniczy w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego i wewnątrzwydzielniczego. Jest ważnym kofaktorem syntezy hemu, ma silne właściwości przeciwutleniające, hamujące peroksydację wielonienasyconych kwasów tłuszczowych.

Kwas foliowy - witamina B9

uczestniczy w biosyntezie nukleotydów, fosfolipidów, neuroprzekaźników, kreatyniny oraz przemianach aminokwasowych. Wspomaga pracę układu nerwowego oraz wpływa na gospodarkę hormonalną suk. Ze względu na brak zdolności magazynowania tej witaminy w organizmie, musi być ona codziennie dostarczana wraz z dietą. Znaleźć ją można w:

Witamina B12wchłaniana jest do organizmu w kompleksie z czynnikiem wewnętrznym - IF, wydzielanego przez błony śluzowe żołądka. Jest niezmiernie ważnym koenzymem potrzebnym do syntezy metioniny, ściśle połączonego z metabolizmem kwasu foliowego. Witamina B12 jest niezbędna do produkcji krwinek czerwonych w szpiku kostnym oraz funkcjonowania układu nerwowego u szczeniąt.

Witamina C (kwas askorbinowy)

to krystaliczna substancja stała rozpuszczalna w wodzie. Niezbędna dla wzmocnienia odporności, syntezy kolagenu oraz gojenia ran.

Pokrycie zapotrzebowania na minerały

Obok ważnych witamin, białek, tłuszczów oraz węglowodanów nie możemy zapomnieć o kilku ważnych, zbędnych dla małego psiaka związkach mineralnych.
Pełnią one szereg funkcji:
- budulcową (szkieletu i tkanek miękkich), 
- pracy narządów wewnętrznych (tarczycy, trzustki),
- przebiegu procesów fizjologicznych (krzepnięcie krwi, transport tlenu, aktywacji enzymów).

Zapotrzebowane na związki mineralne szczególnie w okresie wzrostu wzrasta. Zdolność ich wchłaniania zależy od podawanej ilości, formy oraz wzajemnej korelacji. Najważniejszymi z nich są wapń, fosfor, potas, sód oraz magnez.

Wapń oraz fosfor należą do dwóch istotnych makroelementów dla organizmu rosnących psiaków. Stanowią podstawowy budulec tkanki kostnej, warunkują prawidłowy przesył impulsów nerwowych oraz dbają o odpowiedni proces krzepnięcia krwi. Wapń w 99% magazynowany jest w zębach oraz kościach psa. Jego nadmiar lub niedobór może doprowadzić do rozwoju chorób ortopedycznych, zapalenia trzustki czy hiperkalcemii.

Fosfor oprócz, że uczestniczy w budowie kości i zębów, wchodzi w skład struktury DNA i RNA, to podstawowy składnik lipidów oraz fosfoprotein. Reguluje gospodarkę kwasowo-zasadową oraz uczestniczy w procesach energetycznych ustroju.
Możemy rozróżnić dwie postaci fosforu:
- organiczną - produkty pochodzenia zwierzęcego,
- nieorganiczną - produkty pochodzenia roślinnego.

Ilość pozyskiwanego fosforu z pokarmu maleje wraz ze zwiększaniem wapnia w diecie. I tu należy wspomnieć o stosunku wapnia do fosforu w diecie szczeniąt.

Regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowej różni się w zależności od gatunku, grupy oraz stanu fizjologicznego psa. Utrzymanie prawidłowego stosunku tj. 1:1 lub 2:1 będzie miało istotne znaczenie u psów ras olbrzymich.

Innymi ważnymi pierwiastkami będą:

Przygotowywanego jedzenia domowego dla psów jest dość problematyczne. Zapewnienie odpowiedniej ilości energii oraz składników odżywczych we właściwych proporcjach jest uciążliwe, wymaga skrupulatnego wyliczania, a niekiedy dodatku suplementów w odmierzonych ilościach. Często dochodzi do momentu, gdzie o ile pokryjemy zapotrzebowanie na energie, w diecie występują niedobory witamin lub poszczególnych pierwiastków. Do najczęściej niedoborowych elementów należą:
- cholina,
- witamina B12,
- witamina D,
- miedź,
- cynk,
- sód.

W domowym sposobie przygotowywania jedzenia dla psa każdy składnik ma znaczenie. Rodzaje użytego mięsa, obróbka termiczna czy jakość surowca będą wpływały na wartość odżywczą końcowego posiłku. Skład mięsa w zależności do gatunku, o ile pokryje nam zapotrzebowanie energetyczne, będzie niedoborowe pod kątem wapnia i zbyt bogate w fosfor, co przełoży się na zaburzoną równowagę Ca:P i w konsekwencji doprowadzi do zaburzeń w obrębie tkanki kostnej i chrząstnej.

Szczenięta wymagają specjalnego traktowania żywieniowego. Jest wiele ważnych witamin i minerałów, o których należy pamiętać podając karmę oraz dobierając smakołyki dla swojego malucha. Każde zachwianie ilości składnika pokarmowego może powodować niechciane zmiany, pogarszając stan zdrowia oraz komfort życia rosnącego psa.