Czym jest otyłość u psów i kotów

Nie od dziś wiadomo, że „odpowiednie” żywienie warunkuje dobrostan całego organizmu. Jednak z upływem czasu zauważyć można silną ewolucję nie tylko w jakości żywności ale i zdrowie naszych zwierząt.
Badania naukowe pokazują, że istnieje silny związek między właścicielem a psem, który może przynosić negatywne skutki tj. lęk separacyjny czy otyłość. Warto podkreślić, że ponad 60% właścicieli, którzy mieli nadmierną masę ciała kojarzono z nadwagą u zwierzaków domowych.

Obecnie cały świat zmaga się z otyłością, która w dobie XXI wieku stała jest ogromnym wyzwaniem zdrowotnym dla żywieniowców. Warto zaznaczyć, że przyczyn otyłości jest bardzo dużo, a skutków jeszcze więcej.
Niemiej jednak należy podkreślić ważność tego zaburzenia, ponieważ to my – właściciele psów oraz kotów odpowiadamy za stan psychiczny oraz kondycję zdrowotną naszych pupili.

Z najnowszych wiadomości ze świata wynika, że odsetek otyłych zwierząt ciągle rośnie, a szacunkowa jego wartość na 2030 rok to około 40% w USA i ok 30% w Wielkiej Brytanii. Chcąc to zobrazować tj. na 5 psów 2 z nich są otyłe w przedziale wiekowym między 4 a 11 lat.

Człowiek jako główny karmiciel jest zobligowany do posiadania minimum wiedzy na temat swojego zwierzaka i jego potrzeb. Warto pamiętać, że masa ciała psów i kotów ulega zmianie przez całe życie i tylko dobrze zbilansowana dieta oraz aktywność fizyczna są w stanie zapobiegać namnażania się tkanki tłuszczowej.
Wpadanie ze skrajności w skrajność również jest niepożądanym stanem, ponieważ obie postaci nietrzymania optymalnej wagi wśród psów i kotów mogą być niebezpieczne. Zarówno niedowaga jak i nadmierna masa ciała mogą mieć negatywne skutki zdrowotne, które wymagają niezwłocznej regulacji przy pomocy specjalisty żywienia zwierząt.

Definicja i rodzaje otyłości

Otyłość jest niczym innym jak stanem patologicznym, w którym dochodzi do wzrostu i nadmiernym gromadzeniu się tkanki tłuszczowej w różnych miejscach w ciele. Zbyt duża ilość tłuszczu może zaburzać pracę innych narządów oraz pogarszać jakość życia, sprawiając trudność w wykonywaniu codziennych czynności.

U psów czy kotów mogą być to:

• wchodzenie/schodzenie po schodach,
• wdrapywanie się do legowiska,
• zabawa z innym zwierzęciem,
• podróże i dłuższe spacery.

Choroba ta może mieć dwa podłoża: pierwotne oraz wtórne. Pierwotna otyłość występuje wskutek utraty równowagi energetycznej, wtórna natomiast pojawia się gdy występuje choroba współistniejąca, zwierzę ma ograniczony ruch lub przyjmuje leki (insulina, popranolol, glikortykosteroidy), które stymulują tkankę tłuszczową do nadmiernego gromadzenia się w organizmie.

Tkanka tłuszczowa – co to takiego?

Tkanka tłuszczowa to specyficzny rodzaj tkanki łącznej obecnej jedynie u ssaków. Jest to największy narząd dokrewny będący w bliskiej zależności z ośrodkowym układem nerwowym.

Wszystkie komórki odgrywają rolę w fizjologii jak również patofizjologii tej tkanki.

Funkcje tkanki tłuszczowej u psów i kotów

Tkanka tłuszczowa w organizmie wszystkich ssaków pełni szereg ważnych funkcji.

Jako podskórny rezerwuar, o wysokiej gęstości energetycznej, uwalniana jest w czasie zwiększonego zapotrzebowania ustroju.

Co więcej tkanka tłuszczowa zwierząt jest również bardzo dobrym źródłem wody metabolicznej. Ze 100g tłuszczu otrzymujemy ok 100g wody, podczas gdy z sumy węglowodanów (100g) i białka (45g) pozyskujemy jedynie 60g H₂O.

Powiązanie tkanki tłuszczowej z otyłością

Poziom tkanki tłuszczowej w ustroju jest ściśle powiązany z etiologią otyłości, a w konsekwencji wraz z nią chorób współistniejących. Dzieje się tak, ponieważ tkanka tłuszczowa wpływa na aktywność receptorową oraz wydzielniczą czynników tj. cytokin prozapalnych (leptyna, rezystyna, IL-1, IL-6, TNF-α) lub cytokin przeciwzapalnych (TGF-β, adiponektyna). Oddziałuje na metabolizm pozwalając zachować równowagę energetyczną oraz poziom insuliny, jak również uczestnicząc w procesach zapalnych - zaburza zmiany tłuszczowe odpowiedzialne za masę ciała zwierzęcia.

Kontrola łaknienia wśród psów i kotów

Leptyna - marker otyłości psów i kotów

Markerem biologicznym otyłości psów i kotów jest leptyna. Hormon ten odpowiada na kontrolę przyjmowania pokarmu, jak również wydatkowania energii. Stężenie leptyny w osoczu krwi otyłych psów czy kotów po zabiegu sterylizacji jest zdecydowanie wyższa, niż u zwierząt z prawidłową masą ciała, ponieważ wzrasta na nią oporność. Wartości referencyjne dla psów i kotów z optymalną masą ciała to 2,7-3,8ng/ml oraz 4,9-5,3ng/ml, podczas gdy u otyłych zwierząt są to wartości 10,3 -10,5ng/ml i 9,8-11,8ng/ml.

Innymi hormonami odpowiedzialnymi za łaknienia czy nasycenie są:

Dodatkowo możemy wymienić:

- grelinę – zwiększa odczuwanie głodu oraz mniejsza utleniane tłuszczu

- GIP (glukoneozależny peptyd insulinotropowy) – stymuluje wydzielanie insuliny,

- adiponektynę – odpowiada za wrażliwość tkanek na insulinę.

Przyczyny otyłości u psów i kotów

Nie ma jednej przyczyny, która powoduje rozwój otyłości u pupili domowych. Etiologia samej choroby związana jest z czynnikami genetycznymi, środowiskowymi i behawioralnymi, przy czym te ostatnie obejmują zarówno zachowanie psa, jak również jego opiekuna.

Opiekun – niewłaściwy bilans energetyczny/podawanie nieodpowiedniej diety

Rola opiekuna jako osoby odpowiedzialnej za swojego psa czy kota jest ściśle powiązana z wagą zwierzęcia. Zaobserwowano kilka zjawisk ściśle skorelowanych z otyłością zwierząt domowych. Należą do nich:

1. Styl życia opiekuna (wiek opiekuna i środowisko rodzinne; żywienie bez ograniczeń; dokarmianie)
2. Więź emocjonalna z pupilem (utożsamianie go jako członka rodziny; wspólna kąpiel; dzielenie łóżka w nocy; spędzanie więcej czasu ze zwierzęciem niż domownikami)
3. Ścisłe powiązanie z „miłym posiłkiem” (dogadzanie w postaci pieczenia babeczek, wyprawianie urodzin).

Czynniki osobnicze psów i kotów - płeć/wiek/rasa

Innymi przyczynami otyłości mogą być płeć oraz zabieg kastracji. W tym czasie dochodzi do zmian hormonów, które odpowiadają za regulację metabolizmu, przyjmowanie pokarmu czy magazynowanie tłuszczu. Wśród psów i kotów wyróżnić można rasy, których konkretny genotyp może wywoływać otyłość.

Przekarmianie psów i kotów

Komponując posiłki czy wybierając sposób żywienia zwierzęcia musimy wziąć pod uwagę o ile razy mniejszy jest nasz podopieczny. W przypadku psów czy kotów przekroczenie dawki jedzenia lub smakołyków zaledwie o kilka procent może skutkować otyłością.

Z dietetycznego punktu widzenia z otyłością związane są:

• nieodpowiednia dawka karmy lub przysmaków,
• dokarmianie resztkami ze stołu/przekarmianie,
• żywienie karmami ekonomicznymi.

Czym grozi otyłość u psów i kotów?

Otyłość niesie za sobą szereg poważnych konsekwencji, które będą miały negatywne odzwierciedlenie na każdej płaszczyźnie życia psa i kota.

Najpopularniejszymi chorobami, które są ściśle powiązane z otyłością to:

Do innych dość poważnych konsekwencji otyłości należą nowotwory gruczołu mlekowego oraz innych narządów.

Behawioralne konsekwencje otyłości

Pierwszą i najważniejszą zmianą jest skrócenie i pogorszenie jakości życia psów i kotów.

Otyłość to również:

- brak chęci ruchu/zabawy,

- obniżenie wydolności (szczególnie latem w czasie wyższych temperatur).

- szybka utrata sił (zwierzak przesypia całe dnie),

- obniżona higiena psa czy kota.

Zmaganie się z nadmiarem kilogramów mogą wpłynąć na zachowanie psa/kota, który staje się być bardziej niedostępny, a każda próba zabawy z innym zwierzakiem kończy się epizodem agresji.

Jak odchudzić skutecznie psa i koty?

Na to pytanie znajdziecie Państwo odpowiedź w kolejnym artykule.