Jak żywić naszego pupila gdy zostanie zdiagnozowana choroba nerek
Przewlekła choroba nerek (PChN) jest to częste schorzenie naszych zwierzaków, szczególnie starszych. Wskaźniki uszkodzenia nerek to wzrost stężenia mocznika, kreatyniny oraz fosforu w badaniu biochemicznym krwi, kwasica metaboliczna, zmiany w badaniu ogólnym moczu (utrata zdolności zagęszczania, białkomocz) oraz zmiany w badaniach obrazowych (USG, RTG).
Objawy chorych nerek u psów
Najczęściej obserwowane objawy kliniczne psów z zaburzoną pracą nerek to:
Nerki psów – jakie funkcje pełnią nerki u psa?
Nerki należą do jednego z najważniejszych organów w organizmie psów. Są to narządy odpowiadające za wiele ważnych dla zdrowia funkcji. Do ich głównych zadań należą:
Przyczyny choroby nerek u psów
Przyczyn powstania tej choroby jest wiele. Początkowo nie daje ona objawów, jednak może mieć ona podłoże niezapalne lub być ściśle związana z uszkodzonym narządem. Potencjalnym podłożem przewlekłej choroby nerek mogą być:
- śródmiąższowe lub kłębuszkowe zapalenie nerek,
- wady rozwojowe np. dysplazja nerek czy zaburzenie syntezy kolagenu,
- uogólnione nadciśnienie,
- nowotwory nerek,
- immunologiczne zapalenie nerek.
Warto napomnieć, że duża część przypadków pojawienia się choroby nie ma jednoznacznego czynnika etiologicznego.
Pod kątem dietetycznym choroba to może występować u psów z nadwagą lub nadciśnieniem tętniczym.
Dieta psów w trakcie choroby nerek
Gdy już wiemy z czym mamy do czynienia i zwierzak jest stabilny należy skupić się na diecie, która przy chorobach nerek ma kluczowe znaczenie.
Ważne, aby dieta była dobrze zbilansowana, właściciele sami nie są w stanie tego zrobić, dlatego w przypadku diet leczniczych musi to być:
- gotowa dieta komercyjna przeznaczona dla pacjentów z chorobami nerek,
- dieta ułożona na konsultacji dietetycznej.
W trakcie takiej choroby konstruowanie posiłków na własną rękę będzie niezmiernie trudne ze względu na duże ograniczenia co do podawanych pokarmów.
Karma dla psa z chorymi nerkami
Zmiana karmy suchej na mokrą
Podstawą zadbania i psie zdrowie pod kątem dietetycznym jest zwiększenie spożywanych płynów. Warto rówież odstawić suchą karmę na rzecz mokrej. Do posiłków możemy dolewać wody (pamiętajmy, żeby była w temperaturze pokojowej).
Znaczenie wody w chorobie nerek
Aby zwiększyć podaż wody w diecie psów dobrym i skutecznym zabiegiem jest ustawienie kilku misek oraz częsta wymiana wody (niektóre psy i koty lubią na przykład lodowatą wodę). Warto pamiętać, że miejsce w jakim znajduje się miska również ma niebagatelne znaczenie. Czasem dobrym rozwiązaniem jest zastosowanie fontanny lub misek wykonanych z różnego rodzaju materiału u psów.
Białko w diecie psów z chorobą nerek
Ograniczenie białka w diecie przy problemach nefrologicznych jest jedną z najbardziej znanych zasad i jest korzystne, ponieważ ze względu na obniżoną filtrację kłębuszkową w krwiobiegu gromadzą się związki azotowe. Zmniejszona zawartość białka w diecie może zredukować wpływ tych toksyn na inne układy, a tym samym poprawić jakość życia pacjenta.
Obniżenie poziomu spożywanego białka u zdrowych zwierząt, nie spowoduje, że w przyszłości nie zachorują one na dolegliwości związane z nerkami, tak samo jak karma wysokobiałkowa (oczywiście dobrej jakości) nie spowoduje powstania problemów nefrologicznych.
Stopień wymaganego ograniczenia zawartości białka w pokarmie zależy od wyników badań laboratoryjnych pacjenta. Tylko gdy jest to konieczne, należy ograniczyć białko, ale jednocześnie dbając o jego wysoką jakość, aby zaspokoić fizjologiczne zapotrzebowanie zwierzęcia i uniknąć nadmiaru, który przyczynia się do produkcji toksyn mocznicowych.
Fosfor w diecie psów
Nerki odgrywają kluczową rolę w regulacji stężenia fosforu w surowicy. Stężenie fosforu we krwi jest uzależnione od jego ilości w spożywanym pokarmie, od stopnia jego wchłaniania w przewodzie pokarmowym (jelicie cienkim), od przemieszczania fosforu z przestrzeni wewnątrzkomórkowych oraz ze stopnia jego wydalania z moczem.
Musimy pamiętać, że młode osobniki ze względu na wzrost fizjologicznie mają podwyższony poziom fosforu (często poza normą).
Ilość fosforu wydalanego przez nerki jest ściśle uzależniona od sprawności kłębuszków. Z punktu widzenia zawartości fosforu w diecie o wiele łatwiej ograniczyć jego ilość w karmach wilgotnych (puszkowych) niż w suchych. Diety nerkowe są w stanie zapewnić odpowiednie ograniczenie podaży fosforu jedynie we wczesnej fazie przewlekłej niewydolności nerek, w bardziej zaawansowanych stadiach choroby konieczne jest zastosowanie substancji wiążących fosfor.
Kwasy omega-3 w diecie psów z chorymi nerkami
Kwasy omega-3 są jednym z ważniejszych elementów diety, tak naprawdę nie tylko diety nerkowej, ale każdej, nie tylko leczniczej.
Zostało udowodnione, że kwasy tłuszczowe omega-3 spowalniają progresję chorób nerek, dlatego staramy się je suplementować. Najlepsze są oleje z ryb łososiowatych* lub z kryla, powszechny tran zawiera zbyt dużo witaminy D3, natomiast oleje roślinne nie są wystarczająco dobrze przetwarzane przez układ pokarmowy naszych pupili.
(* do ryb łososiowatych zaliczamy łososia atlantyckiego, pstrąga tęczowego, pstrąga potokowego, sielawa, troć).
Mocznica u psów co to takiego?
Mocznica występująca przy chorobach nerek powoduje podtrucie toksynami produkowanymi w organizmie. Zwierzakom jest niedobrze i mają wtedy słabszy apetyt, dlatego karmy nerkowe zazwyczaj mają bardzo intensywny aromat lub są dosmaczane (również właściciele mogą sami dosmaczać drożdżami czy pokruszonym suszonym mięsem). Zazwyczaj zdaje to egzamin, jednak z drugiej strony zwierzak, który ma mdłości, ale jedocześnie jest głodny chętniej skusi się na coś, co jest prawie bez zapachu i smaku, tak aby nie prowokowało większych mdłości.
Apetyt rotacyjny u psów
Dobierając karmę do psów z patologiami nerek należy pamiętać, że nie zawsze coś o bardzo intensywnym smaku będzie najlepszym wyborem. Takie zwierzaki często też mają apetyt rotacyjny, czyli karmy szybko im się nudzą, należy wtedy poszukać kolejnego smaku, który będzie zaakceptowany. Jeśli pupil całkowicie odmawia jedzenie musimy go niestety dokarmiać strzykawką. Używa się do tego specjalnych karm typu liquid lub mokrej karmy zblendowanej z wodą.
W przypadku diety psów z chorobami nerek ważne jest:
a) ograniczenie ilości białka, sodu oraz fosforu,
b) zwiększenie potasu, witamin z grupy B, kwasów tłuszczowych omega-3,
c) zwiększenie antyoksydantów, witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (witaminy A),
d) poprawa gęstości kalorycznej przyjmowanych posiłków.
Autor Lek. wet. Martyna Posłuszny
Tekst powstał przy współpracy z dietetykiem mgr Joanna Wajs
Aktualnie pracuje w Specjalistycznej Przychodni Weterynaryjnej "SpecVet" w Warszawie. Interesuje się głównie szeroko pojętą interną, nefrologią i urologią. Jest absolwentką wydziału Medycyny Weterynaryjnej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Odbyła wiele praktyk zagranicznych, w tym w Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Czechach. Jeszcze podczas studiów była wolontariuszką w schronisku dla psów „TailTorrox" w Hiszpanii oraz klinice weterynaryjnej w Tajlandii. Była aktywnym członkiem międzynarodowego stowarzyszenia studentów medycyny weterynaryjnej IVSA. Na co dzień jest właścicielką rocznej kotki Basi oraz trzynastoletniego psa Harrego.
Bibliografia:
1. A. Cholewiak-Góralczyk: Nie dla psa (i kota) kiełbasa. Warszawa: Otwarte, 2020. ISBN 978-83-8135-062-4.
2. C. R. Heinze: Diety stosowane w chorobach nerek – czym karmić i kiedy zacząć, Magazyn Weterynaryjny, czerwiec 2016.
3. Dr hab. M. Jank: Fosfor-cichy wróg pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek, Magazyn Weterynaryjny, lipiec 2017.
4. Układ moczowy, Katedra Anatomii UM Kraków, 2018.
5. Spierzyński R., Jońska I., Ostaszewicz M: Obraz morfologiczny zapalenia nerek u zwierząt, Życie Weterynaryjne, październik, 2018.
6. Cline G.M: NUTRITIONAL MANAGEMENT OF CHRONIC KIDNEY DISEASE IN CATS & DOGS, TODAY’S VETERINARY PRACTICE, March, 2016.
