Fizjoterapia psów i kotów – rehabilitacja psów neurologicznych
Zoofizjoterapia, inaczej zwana fizjoterapią weterynaryjną lub rehabilitacją, to dziedzina nauki również z zakresu nauk weterynaryjnych, która z roku na rok coraz mocniej zakorzenia się w naszym kraju.
Techniki fizjoterapii zwierząt
W czasie rehabilitacji ruchowej zwierząt wykorzystuje się różne techniki lecznicze w tym:
- Kinezyterapię (terapia ruchem – ćwiczenia bierne i czynne)
- Fizykoterapia (terapia z elementami fizycznymi – laser, pole magnetyczne, prąd, woda),
- Techniki manualne (masaż, akupunktura, chiropraktyka).
Warto wspomnieć, iż część technik wywodzi się z medycyny ludzkiej, która już od bardzo dawna stosowana jest w krajach wschodnich. W weterynarii skutecznie stosowana jest głównie w ortopedii, neurologii i dermatologii, jednak obszar jej działania jest dużo szerszy.
W dzisiejszym artykule skupimy się na zastosowaniu praktyk fizjoterapii psów starszych z zaburzeniami równowagi. Tekst ten jest uzupełnieniem wiedzy z artykułu Zaburzenia równowagi u starszych psów.
Zalety stosowania fizjoterapii u psów
Zoofizjoterapia ma ogrom pozytywnych aspektów. To holistycznie, nieinwazyjne, działające bezpośrednio na uszkodzone miejsce psiego pacjenta. Plusów stosowania rehabilitacji jest wiele, tak samo jak ich zakres działania jest szeroki:
Fizjoterapia może bezpośrednio wpływać na chorą lub uszkodzoną tkankę, bez użycia chemii w postaci leków czy maści. Jest kompletnie bezpieczna i nie wymaga nakładów finansowych, podczas gdy w przypadku zbiegów operacyjnych kwoty mogą być bardzo wysokie. Głównie masaż to również metoda prewencyjna przed kontuzjami oraz poważnymi urazami, szczególnie ważna w przypadku psów sportowych oraz starzejących się psów.
Znaczenie masażu u psów
Dotyk w niezmiernej liczbie przypadków jest niedocenianym narzędziem leczniczym. Każdy właściciel zwierzaka świadomy jest kontaktu, nie tylko cielesnego, w trakcie każdego etapu życia swojego pupila (szczególnie ważny w czasie rozwoju młodego zwierzęcia). Taki sposób komunikacji istotny jest również po osiągnięciu wieku dojrzałego oraz w etapie starzenia się. Terapia dotykiem, jak również masaż, daje potwierdzone naukowo korzyści dla terapeuty oraz psiego pacjenta. Takimi technikami leczniczymi spowalniamy akcję serca, wyciszamy, odprężamy, co w konsekwencji może prowadzić do obniżenia poziomu stresu i osłabienia odczuwania bólu. Naukowcy interpretują ten stan poprzez uwolnienie endorfin i enkefalin, naturalnie produkowanych substancji chemicznych podobnych do opiatów.
Dla jakich psów zalecana jest fizjoterapia? U jakich psów występują zaburzenia równowagi?
Psy i koty zmagające się z zaburzeniami równowagi to najczęściej zwierzaki zmagające się z problemami takimi jak:
Zaburzenia równowagi u psów – techniki terapeutyczne
Jak pomóc, nie tylko starszemu, psu w momencie problemów z utrzymaniem równowagi? Warto udać się na spotkanie z fizjoterapeutą zwierząt. Fachowym okiem zostanie oceniona dysfunkcja zwierzaka, a podjęte działania będą miały jasne uzasadnienie.
Jak wspomóc psa w czasie zaburzeń równowagi?
Masaż mięśni u psów
Masaż mięśni będzie jedną z podstawowych czynności jaką stosujemy w czasie zaburzeń równowagi u psów. Masaż spowoduje rozluźnienie mięśni, ponieważ pies neurologiczny to pies bardzo mocno pospinany.
Ćwiczenia bierne psów
Ćwiczenia bierne w doskonały sposób pomogą rozruszać ograniczone ruchowo, zesztywniałe psie stawy. Pies z brakiem równowagi chodzi bardzo spastyczny, ma usztywniony cały aparat ruchu co w konsekwencji zaburza jego naturalnych chód.
Przykładem ćwiczeń biernych jest streaching. Zadaniem tej techniki jest oddziaływanie na mięśnie w taki sposób aby zapobiegać ich przykurczom, a jeśli już takie się pojawią, by je sukcesywnie niwelować.
Ćwiczenia z równowagi u psów
Ponieważ pies z patologiami neurologicznymi ma problem z zachowaniem równowagi. Idealnym rozwiązaniem są ćwiczenia, które pozwolą uczyć psa stania stabilnie na nowo. Co więcej poprawiają propriocepcję oraz wzmacniają mięśnie tułowia. Zaliczamy do nich między innymi:
- ćwiczenia na piłce rehabilitacyjnej,
- slalom,
- ćwiczenia na równoważni,
- przechodzenie przez przeszkody.
Ćwiczenia na równoważniach również uczą psy świadomego balansowania ciałem, co dodatkowo pobudza i wzmacnia reakcję na bodźce pochodzące ze świata zewnętrznego.
Trening świadomości kończyn
- podnoszenie każdej łapy z osobna do góry,
- stawianie każdej łapy z osobna na jeżyku rehabilitacyjnym,
stawianie przednich łap na poduszce rehabilitacyjnej, dzięki temu starszy pies będzie łapał równowagę,
stawianie tylnych łap na poduszce rehabilitacyjnej, co również będzie wpływało na łapanie równowagi.
Do ćwiczeń świadomych kończyn może zastosować przeszkody Cavalettiego. Zwiększają one zakres stawów u psów, dodatkowo wymuszają utrzymywanie równowagi oraz poprawiają propriocepcję kończy przednich kończyn (piersiowych) oraz tylnych (miedniczych).
Hydroterapia psów
Hydroterapia czyli inaczej rehabilitacja w wodzie. Dotyczy ona:
- chodzenia w wodzie, która daje opór,
- pokonywania oporu nadawanego przez nurt wody,
- pływania.
Pływanie będzie świetną sprawą u psów neurologicznych, ponieważ doskonale ćwiczy koordynację ruchową i pobudza świadomość pracy kończyn.
Ćwiczenia wzmacniające
Wszystkie ćwiczenia wzmacniające, których celem jest poprawienie kondycji (siły) oraz sprężystości mięśni. Przykładem ćwiczenia może być marsz na bieżni w pozycji poziomej lub lekko pochyłej.
Ćwiczenia czynne psów - cel
Zakres ćwiczeń aktywnych psów jest bardzo szeroki. Do jego wykonania można używać sprzętu (poduchy sensoryczne, piłki rehabilitacyjne, równoważnie i in.) lub pracować z psem bez pomocy akcesorii rehabilitacyjnych.
Celem ćwiczeń czynnych jest przede wszystkich wzmacnianie siły wszystkich mięśni, zwiększenie wydolności i kondycji samego organizmu. Każdy pies, który jest po zabiegu weterynaryjnym, ma niedowład kończyny, jest psim seniorem lub ma problem z stawianiem kończyn powinien mieć wdrożone taki rodzaj ćwiczeń.
Żywienie w zaburzeniach równowagi – Omega 3 ważny składnik w psie diecie
W czasie fizjoterapii należy również pamiętać o prawidłowym żywieniu oraz nawodnieniu zwierząt. Dla szybszej regeneracji mięśni oraz uwrażliwienia zakończeń nerwowych na bodźce można zastosować dodatkową suplementację, która wspomoże psiaka w szybszym powrocie do pełni zdrowia. W przypadku zaburzeń równowagi duże znaczenie będą miały wielonienasycone kwasy tłuszczowe tj. EPA, DHA oraz omega 3, które posiadają szereg prozdrowotnych właściwości wpływających nie tylko na układ nerwowy, ale również na układ krążenia czy układ kostno-stawowy.
Tekst powstał przy współpracy z mgr Paulą Wyszyńską - Fizjoterapia małych zwierząt Lublin - Paula Wyszyńska
Bibliografia
Bockstahler B., Levine D., Millis D. Fizjoterapia psów i kotów. Rehabilitacja i zwalczanie bólu. Wyd. Galaktyka, Łódź, 2017.
Fereidoon S., Priyatharini A., 2018. Omega-3 Polyunsaturated Fatty Acids and Their Health Benefits. Annu. Rev. Food Sci. Technol., 9: 16.1–16.37.
Jastrzębska E., Wolińska K., 2015. Rola zoofizjoterapii w profilaktyce i leczeniu zwierząt. Przegląd hodowlany, 4: 30-32.
Millis DL., Levine D., Taylor RA., red. wyd. pol. Janusz Bieżyński. Rehabilitacja psów. Wyd. Udra Urban & Partner, Wrocław, 2007.
Roberdson J., Mead A. Fizjoterapia i masaż psów. Wyd. Galaktyka, Łódź, 2017.
